2.1. Tài nguyên đất.

Qua điều tra kết hợp với các tài liệu về thổ nhưỡng địa chất của Tỉnh và vận dụng phương pháp phân loại đất của FAO - UNESCO thì quỹ đất thị trấn Lạc Tánh có 3 nhóm đất chính và 8 loại đất.

* Nhóm đất phù sa

Diện tích 1.590,07 ha chiếm 41,67% diện tích tự nhiên toàn thị trấn, phân bố ở phía Bắc, Đông Bắc và dọc theo phía Đông thị trấn, là loại đất được hình thành bởi quá trình bồi tụ phù sa của sông La Ngà.

Trong nhóm đất phù sa có các loại đất sau:

+ Đất phù sa có tầng loang lổ đỏ vàng

Diện tích 511,27 ha chiếm 13,40% diện tích tự nhiên, phân bố chủ yếu  ở phía Bắc của thị trấn. Đất có màu vàng nhạt, càng xuống sâu màu vàng càng đậm và xuất hiện những vệt đỏ vàng của Oxyt sắt, tạo thành một tầng loang lổ. Tầng đất dày trên 100 cm. Thành phần cơ giới thịt nhẹ đến thịt trung bình, kết cấu cục nhỏ, chất hữu cơ trung bình, mức độ khoáng hóa thấp, đất chua vừa, hàm lượng các chất dinh dưỡng từ nghèo đến trung bình, khả năng giữ nước và giữ phân tốt. Hiện đang được sử dụng trồng lúa, màu và cây công nghiệp ngắn ngày.

+ Đất phù sa Glây

Diện tích 1003,80 ha, chiếm 26,30% diện tích tự nhiên, phân bố ở  phía Đông, Đông Bắc của thị trấn thuộc địa hình vàn, vàn thấp. Tầng đất dày trên 100 cm, thành phần cơ giới từ thịt trung bình đến thịt nặng, kết cấu cục tảng, hàm lượng sét cao ở tất cả các tầng đất, lượng mùn cao ở tầng mặt, đất chua vừa, các chất dinh dưỡng từ trung bình đến khá, khả năng giữ nước và giữ phân tốt. Loại đất này hiện đang sử dụng trồng lúa và một số ít diện tích trồng các loại cây ngắn ngày ở phía bắc thị trấn.

+ Đất phù sa úng nước

Diện tích 75,00 ha, chiếm 1,97%, phân bố ở địa hình thấp trũng thường xuyên ngập nước. Đất bị Glây mạnh và có tính chất lầy thụt không có kết cấu. Lớp mặt có lớp bùn nhão dày tới vài chục cm. Khả năng khoáng hóa thấp, hàm lượng chất hữu cơ cao. Quá trình phân giải các hợp chất hữu cơ trong điều kiện yếm khí sinh ra những chất độc hại cho cây trồng. Tầng đất dầy trên 100 cm, đất thường chua. Các chất dinh dưỡng khá. Hiện đang là những ao hồ có thể cải tạo tận dụng dùng để nuôi trồng thủy sản.

* Nhóm đất đỏ vàng

Là nhóm có diện tích lớn nhất trong các nhóm đất của thị trấn với diện tích 2.057,33 ha chiếm 53,40% diện tích tự nhiên, phân bố kéo dài từ Tây Bắc (giáp xã Gia An) xuống Tây Nam giáp xã Gia Huynh, là loại đất được hình thành do sự phong hóa đá mẹ Macma Acid nên trong đất có chứa nhiều thạch anh và đá lẫn. Bao gồm các loại đất:

+ Đất đỏ vàng trên phù sa cổ

Diện tích 193,75 ha chiếm 5,08%, phân bố nằm rải rác các nơi và dọc theo 2 bên đường tỉnh lộ 720. Bản chất của loại đất này là đất phù sa nhưng phân bố ở địa hình cao, thoát nước tốt nên trong đất xảy ra quá trình Feralit yếu. Đất có màu nâu vàng là chủ đạo. Tầng đất dày trên 100 cm, tơi xốp, thành phần cơ giới thịt trung bình. Trong phẫu diện có những vệt màu vàng  của quá trình rửa trôi sắt, nhôm. Ở độ sâu trên 1 mét xuất hiện kết von đá ong, đất chua vừa, các chất dinh dưỡng trung bình. Hiện đang được sử dụng trồng cây công nghiệp lâu năm và một số ít trồng lúa.

+ Đất đỏ vàng biến đổi do trồng lúa  

Diện tích 117,50 ha chiếm 3,08%, phân bố ở phía Nam thị trấn thuộc khu phố Tân Thành. Đất có màu nâu hơi vàng, thành phần cơ giới thịt nhẹ, tầng đất dày trên 100 cm, trong phẫu diện đất xuất hiện tầng Glây yếu, đất chua, các chất dinh dưỡng trung bình. Nguyên thủy, loại đất này phân bố ở địa hình tương đối bằng phẳng được khai thác trồng cây hàng năm sau đó do điều kiện tưới tiêu thuận tiện nên đã sử dụng trồng lúa 2 vụ.

+ Đất đỏ vàng trên đá Macma acid 

Đây là lọai đất có diện tích lớn nhất trong các loại đất của thị trấn, diện tích 1634,46 ha chiếm 42,38 %, phân bố thành dải núi nhỏ bao bọc dọc theo phía Tây của thị trấn. Đất đựơc hình thành do sự phong hóa của đá Macma Acid. Đất có màu vàng đỏ, thành phần cơ giới nhẹ, trong đất có nhiều thạch anh,  đá lẫn và đá lộ đầu, tầng đất mỏng, độ dốc dao động lớn từ 3 đến 20 độ nên quá trình Feralit diễn ra mạnh. Đất có màu vàng đỏ, khoáng hóa cao, cation trao đổi thấp,hàm lượng mùn thấp, đất chua, các chất dinh dưỡng đều nghèo. Phần lớn hiện đang sử dụng trồng cây công nghiệp lâu năm, một phần đang sử dụng trong lâm nghiệp và một số ít là đất chưa sử dụng.

+ Đất đỏ vàng trên đá Phiến sét

Diện tích 92,12 ha chiếm 2,41%. Phân bố ở địa hình đồi núi thấp thuộc khu phố Tân Thành và khu phố Lạc Tín. Đất có màu đỏ vàng là chủ đạo, tầng đất dầy 70 ^_ 100 cm, có đá lẫn và đá lộ đầu, thành phần cơ giới thịt nhẹ đến thịt trung bình. Đất chua, mùn trung bình, mức độ phân giải chất hữu cơ trung bình, các chất dinh dưỡng từ nghèo đến trung bình, cation trao đổi thấp, khả năng giữ nước và giữ phân tương đối tốt. Loại đất này hiện đang được sử dụng trồng cây công nghiệp lâu năm.

* Nhóm đất xói mòn trơ sỏi đá

Là nhóm có diện tích nhỏ nhất trong các nhóm đất của thị trấn với diện tích 19,50 ha chiếm 0,51% diện tích tự nhiên, phân bố ở địa hình cao, tập trung ở khu phố Trà Cụ, tầng đất mỏng, đất được hình thành là do hậu quả quá trình xói mòn, rửa trôi trong thời gian dài.

Do đất có những hạn chế đáng kể về tầng dày canh tác và phân bố ở địa hình đồi núi dốc. Vì vậy loại đất này chỉ có thể sử dụng làm nguyên vật liệu xây dựng hoặc trồng rừng để phủ xanh đất trống đồi trọc.

Nhìn chung, đất đai Lạc Tánh khá phù hợp với nhiều loại cây trồng, đất trồng cây hàng năm được trồng trên những vùng đất có độ dốc từ 0-8^o, đất trồng cây lâu năm được trồng trên những vùng đất có độ dốc 8-15^o. Độ phì đất vào loại trung bình, nếu có biện pháp đầu tư thâm canh đúng đắn, bố trí cây trồng hợp lý thì mang lại hiệu  quả kinh tế ngày càng cao hơn.

Bảng 01: Diện tích, cơ cấu các loại đất của thị trấn Lạc Tánh

2.2. Tài nguyên nước.

- Nguồn nước mặt

Chủ yếu khai thác từ hệ thống các sông suối chiếm tỷ trọng lớn trong nguồn tài nguyên nước của thị trấn như: Sông La Ngà, suối Cát, suối Lồ Ô, suối Phin. Riêng công trình thủy lợi Đập suối Cát tưới được cho khoảng 110 ha đất canh tác. Nhìn chung các công trình thủy lợi của thị trấn phục vụ cho việc điều tiết khai thác nguồn nước mặt còn hạn chế, số lượng công trình ít, hiệu quả khai thác thấp. Do đó việc đẩy nhanh tiến độ cải tạo công trình hiện có, đầu tư xây dựng các công trình thủy lợi mới là một trong những vấn đề đáng quan tâm trong thời gian tới.

- Nguồn nước ngầm

Theo số liệu thăm dò, đánh giá trữ lượng thiên nhiên nước ngầm dưới lòng đất của Lạc Tánh thì nguồn nước ngầm có 2 dạng sau:

+ Tầng chứa nước của các bồi tích (cát, cuội, sỏi) thường thấy ở thềm sông La Ngà, các suối lớn và các vùng phụ cận, có tính thấm nước cao, năng suất khai thác mỗi giếng trong tầng này dao động từ  2m³- 15m³. Nước thuộc loại siêu nhạt, độ khoáng 0,1mg/l.

+ Tầng chứa nước khe nứt của các đá phun trào Bazan. Có nhiều lỗ hổng và độ nứt nẻ lớn, khả năng thấm nước tốt nhưng bề dày không lớn nên chứa nước không nhiều. Năng suất khai thác an toàn cho mỗi giếng từ 1 - 2m³/h. nước thuộc loại nhạt, độ khoáng từ 0,1 - 0,5mg/l. 

Nhìn chung nhờ ảnh hưởng thâm nhập của sông La Ngà nên trữ lượng nước ngầm của thị trấn Lạc Tánh tương đối dồi dào, có thể đáp ứng cho nhu cầu sinh hoạt cũng như sản suất của nhân dân trên địa bàn nếu biết khai thác tốt tài nguyên này.

2.3 Tài nguyên khoáng sản.

Theo tài liệu thu thập của Viện Địa Chất - Khoáng sản, ở Lạc Tánh hiện nay có loại Cát xây dựng phân bố theo lòng sông La Ngà, phía Bắc thị trấn, cát có màu xám phớt vàng, kích thước hạt từ mịn đến trung bình, thành phần hạt chủ yếu là thạch anh. Ngoài ra còn có cuội, sỏi Laterit màu đỏ, dùng để rải đường cấp phối, có kích thước từ 1 - 2 cm.